Zapora Wisła Czarne - historia powstania

Z

aporę wodną w Wiśle Czarnem budowano w latach 1967-1973, w miejscu nieco poniżej połączenia potoków Czarnej i Białej Wisełki, które wskutek spiętrzenia wód zostało zalane. Z powodu budowy musiano rozebrać dwanaście budynków i wykarczować prawie 20 hektarów lasu. Zapora ma wysokość 30 metrów, długość 270 metrów, a powierzchnia jej zbiornika wynosi około 40 hektarów. Poznajcie historię jednego z najbardziej charakterystycznych miejsc Wisły.

Zapora Czarne - historia budowy

zbiornik wody pitnej

Intensywny rozwój regionu Beskidu Śląskiego i Pogórza Cieszyńskiego wywołał potrzebę zbudowania zbiornika wody pitnej. Został on usytuowany w miejscu połączenia dwóch (z trzech) potoków źródłowych rzeki Wisła, wypływających z terenu ścisłego rezerwatu przyrody "Barania Góra". Zapora ziemna przecięła dolinę około 300 metrów poniżej połączenia Czarnej Wisełki i Białej Wisełki.

Ten olbrzymi wał - używając nomenklatury technicznej: ziemny z ekranem betonowym i żelbetowym - trzyma w ryzach jezioro tzw. Jezioro Czerniańskie. Budowę rozpoczęto w 1967 roku. Zaporę zaprojektował Hydroprojekt Kraków a dokładnie Jan Stonawski, a inwestorem bezpośrednim został Zarząd Inwestycyjny zabudowy Dorzecza Górnej Wisły w Krakowie.

W związku z budową zbiornika wodnego zaszła konieczność wywłaszczenia około 50 hektarów gruntów. Przygotowanie niecki obejmowało:

  • karczowanie lasów na powierzchni 19,7 hektara
  • usunięcie 12 gospodarstw z zabudowaniami oraz szkoły
  • przebudowę istniejącego układu komunikacyjnego (przełożenie drogi państwowej Wisła-Kubalonka na długości 1 836 m oraz przełożenia drogi lokalnej do doliny Białej Wisełki).

Zapora w liczbach

Budowę zapory zakończono w 1973 roku. Zbiornik Wisła Czarne zamyka zlewnę o powierzchni 30 km2. Powierzchnia akwenu wynosi 40 hektarów i ma długość 1,1 km. Zbiornik ma pojemność 5 mln m3 i posiada trzy poziomy spiętrzenia.

Jaki jest cel budowy zbiornika?

Zadaniem zbiornika jest zaopatrzenie w wodę pitną mieszkańców Wisły, Ustronia i Skoczowa oraz ochrona przed powodziami terenów niżej położonych.

Czy w zbiorniku można się kąpać?

Patrząc na tak piękne i bardzo duże, jak na górskie tereny jezioro, wiele osób zadaje sobie nurtujące pytanie: czy w Jeziorze Czerniańskim można się kąpać? Zarówno kąpiele jak i łowienie ryb jest stanowczo zabronione. Powód - po pierwsze zbiornik jest rezerwą wody pitnej dla 3 miast Beskidu Śląskiego. Po drugie, jezioro leży w granicach rezerwatu i jednym z jego celów jest m.in. wspieranie ochrony pstrąga w Białej i Czarnej Wisełce. Wspomniane funkcje wykluczają uprawianie na jeziorze sportów wodnych. Byłby on zresztą za mały dla tych celów.

Co można robić nad zaporą?

łączy wody potoków białej

Brzegi jeziora są świetnymi terenami do uprawiania rekreacji pieszej i rowerowej. Akwen otaczają cieniste lasy świerkowe. Z okolic jeziora można wyruszyć na zdobywanie Baraniej Góry; na jego zachodnim brzegu znajduje się udostępniony do zwiedzania Zamek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Zadnim Groniu.

Przy Jeziorze Czerniańskim w Wiśle miejsce ma jeden z kilku przystanków popularnej Wiślańskiej Ciuchci, która obwozi turystów po najciekawszych zakątkach tej rozległej miejscowości. W pobliżu Zbiornika Czerniańskiego znajdują się też: Dolina Białej Wisełki ze słynnymi Kaskadami Rodła, wodospad na Wisełce oraz skansen wsi wiślańskiej.

Punkt widokowy - Zapora Czarne

Jezioro Czerniańskie jest niemal obowiązkowym punktem turystycznym na mapie Wisły. Można do niego dojechać na dwa sposoby. Od strony Kubalonki, wtedy samochód parkujemy wzdłuż ulicy lub zatrzymując się pod Nadleśnictwem.

Wybierając drugą wersję będziemy musieli pokonać niewielkie wzniesienie, ale ścieżka biegnie w lesie a my powoli wspinamy się na zaporę od jej drugiej strony. Cała zapora to "deptak", z którego można podziwiać przepiękne widoki na otaczające jezioro góry i lasy. Wprawne oko dostrzeże m.in. Zamek Prezydenta RP widoczny na wzgórzu wśród drzew.

Szkoła, która już nie istnieje - ciekawostka

zapora wodna

Na terenie obecnego zbiornika w widłach Białej i Czarnej Wisełki mieściła się murowana szkoła. Wybudowano ją w latach 1878-79 pod kierownictwem budowniczego Fryderyka Fuldy z Cieszyna. W 1885 roku kierownictwo szkoły objął Jerzy Kubisz - gorliwy patriota, działacz obozu narodowego i oświaty ludowej.

Był on, wraz z Jerzym Michejdą z Ustronia, współzałożycielem Polskiego Kółka Pedagogicznego (1889). Na skutek ich działania został wprowadzony język polski na konferencjach szkolnych. W 1896 roku Kółko Pedagogiczne zostało przekształcone w Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, którego organem prasowym stał się "Miesięcznik Pedagogiczny", popularyzujący założenia i cele organizacji. Zadaniem organizacji jak i "Miesięcznika" była troska o rozwój szkół ludowych, podnoszenie na wyższy poziom ich pracy dydaktycznej i wychowawczej, dokształcanie nauczycieli i udzielanie im pomocy w trudnych sytuacjach życiowych.

Polskie Towarzystwo Pedagogiczne skupiąjące nauczycieli szkół z polskim językiem nauczania odegrało fundamentalną rolę w ugruntowaniu polskiej świadomości narodowej na Śląsku Cieszyńskim, pozostającym od kilkuset lat (od 1653 roku) pod obcym panowaniem.

Znaczenie dla regionu

Zapora Wisła Czarne odegrała kluczową rolę w rozwoju gospodarczym i turystycznym Wiśle. Umożliwiła produkcję energii elektrycznej, zapewniła wodę do nawadniania okolicznych pól oraz stworzyła warunki do rozwoju sportów wodnych i rekreacji. Dziś jest to popularne miejsce wypoczynku i atrakcja turystyczna, przyciągająca zarówno mieszkańców, jak i gości odwiedzających region.

Element tożsamości

centrum wisły

Zapora Wisła Czarne to nie tylko obiekt techniczny, ale także ważny element lokalnej tożsamości. Jej historia jest ściśle związana z życiem mieszkańców, ich codziennymi wyzwaniami i sukcesami. Wspomnienia o budowie zapory, opowieści o ludziach zaangażowanych w ten projekt oraz duma z osiągnięć inżynieryjnych tworzą nieodłączną część lokalnej kultury i tradycji.

Zachęta do poznania

Zapraszamy Cię do odkrycia fascynującej historii powstania Zapory Wisła Czarne. Zwiedzając ten obiekt, nie tylko poznasz jego techniczne aspekty, ale także zrozumiesz, jak ważną rolę odegrał w kształtowaniu tożsamości i rozwoju regionu. To unikalna okazja, by poczuć ducha miejsca i zobaczyć, jak inżynieria i historia splatają się w harmonijną całość.

Ta treść podkreśla znaczenie Zapory Wisła Czarne jako ważnego elementu lokalnej historii i tożsamości, zachęcając czytelników do jej poznania i docenienia. Pokazuje, że zapora to nie tylko obiekt techniczny, ale także żywa część lokalnej kultury i tradycji, która warta jest uwagi i zainteresowania.

Źródła:

"Miasto Wisła. Podróż do źródeł", Michał Kawulok; Wydawnictwo Miasto Wisła, Przedsiębiorstwo Poligraficzne MODENA, wydanie pierwsze 2017

Tablica informacyjna przy zaporze.

Poprzedni artykuł
Szlaki rowerowe w Wiśle
Następny artykuł
Tydzień Kultury Beskidzkiej w Wiśle

Najnowsze artykuły

Inspiracje na przyjęcia okolicznościowe w hotelu – pomysły i organizacja

Inspiracje na przyjęcia okolicznościowe w hotelu – pomysły i organizacja

W dzisiejszych czasach organizacja przyjęć to coś więcej niż tylko wybór miejsca – to kreowanie niezapomnianych wspomnień, które na długo pozostaną w pamięci. Coraz większą popularność zyskują miej...

Wiosna w Wiśle

Wiosna w Wiśle

Astronomiczna wiosna rozpoczyna się 20 marca, natomiast kalendarzowa 21, jednak w górach zmiany te przychodzą nieco później. W Beskidach zima może trwać nawet do kwietnia, ale już od pierwszych cie...

Wisła – atrakcje i ciekawostki

Wisła – atrakcje i ciekawostki

Miasto Wisła to jedna z najpiękniejszych miejscowości Beskidu Śląskiego, słynąca m.in. z malowniczych krajobrazów, bogatej historii i licznych atrakcji turystycznych. To idealne miejsce na aktywny...

No items found.